Ciencias Sociales 17-18

Tema 9 e 10

A GUERRA FRÍA

🔻 As conferencias de paz

- Carta do Atlántico ⥤ Alcánzanse os primeiros acordos como devolverlles a soberanía aos pobos que se lles sacara pola forza.

- 1943 ⥤ Conferencias de Casablanca e Teherán

- 1945, teñen lugar dúas conferencias :

⧫ Ialta : Reúnense Churchill, Roosevelt e Stalin (eleccións libres)

Substituiuse a Sociedade de Nacións

⧫ Postdam : A guerra acabara e Occidente e a URSS seguirían camiño separados.

Acórdanse os bloques da Guerra Fría.

🔻 O poder queda repartido entre EEUU e a URSS.

🔻 O problema dos refuxiados

- Millóns de refuxiados, concretamente xudeus. Escaparon do holocausto a Palestina, onde a ONU creou en 1948 o Estado de Israel, o que provocou tamén o desprazamento de millons de palestinos.

🔻 O plan de Marshall

⬇

George Marshall anuncia un plan de axudas para a recuperación económica de Europa. Dous obxectivos:

➽ Evitar o illamento de EEUU

➽ Crear un núcleo forte de países de economía capitalista

- A condición era aceptar a democracia e o capitalismo

- 1949 ➨ Consello de Axuda Mutua Económica (CAME)

🔻 A formación dos bloques

- Doutrina Truman: Conter o comunismo que ameazaba a Grecia e Turquía

- División de Alemaña: área norteamericana, británica, francesa e rusa.

- 1948 ↣ Fúndase a República Federal de Alemaña (RFA)

- A URSS inicia o bloqueo de Berlín. Péchanse os accesos a Berlín durante case un ano.

- 1949 ↦ A zona rusa convértese na República Democrática Alemá (RDA)

- División do mundo en dous bloques: occidental (EEUU) e oriental (URSS)

🔻 A división do mundo

- Xorden alianzas militares

- 1949 : OTAN

- 1955 : Pacto de Varsovia

⥲ Dous bloques:

- Capitalista: Economía de mercado e democracia. Países europeos occidentais, Xapón e os "Dragóns Asiáticos".

- Comunista: Economía planificada e políticas totalitarias. Ademais da URSS, República Popular Chinesa, Corea do Norte e Vietnam do Norte.

↳ Personaxes con presenza nos dous bloques...

⚈ John Edgar Hoover: anticomunista

⚈ Martin Luther King : igualdade dos afroamericanos

⚈ Richard Nixon : escándalo de Watergate en 1974

⚈ Stalin: alivio de moitos rusos tras a súa morte.

⚈ Alexander Dubcek: Primavera de Praga

⚈ Mao Zedong: Revolución Cultural entre 1966 e 1971

"Guerra Fría"

⬇

Relacións internacionais entre os bloques capitalista e comunista

- Bomba atómica ↦ EEUU e despois a URSS ➽ había que evitar un enfrontamento directo. Unha guerra suporía a destrución ➨ Equilibrio do terror

- Primeiro enfrontamento : Guerra de Corea.

- 1956 : A crise de Suez e a Rebelión de Hungría

🔺 Busca da coexistencia pacífica

- Morte de Stalin: período de esperanza, de certa coexistencia pacífica. A URSS aceptaba a existencia do outro bloque

- 1959: París ↦ Negociamento fracasado

- Inestabilidade das relacións de coexistencia pacífica:

⚈ Construción do muro de Berlín por parte dos soviéticos

⚈ Desembarco da bahía de Cochinos, promovido por EEUU, sen éxito

🔺 Máxima tensión entre bloques
- Cuba: instalación de mísiles nucleares que apuntaban aos EEUU
- Kennedy entérase e ordena o bloqueo naval da illa baixo ameazas
- Ambos os bloques deciden volver á distensión
- Nas décadas seguintes continúan as tensións coa proliferación de conflitos en países periféricos...

🔺 Conflitos da Guerra Fría:
🔼 Guerra de Corea (1950). Corea do Norte invade Corea do Sur. A URSS apoia a primeira e EEUU a segunda. Remata coa península dividida polo paralelo 38.

🔼Rebelión de Hungría (1956). Os húngaros tratan de democratizar o seu réxime pero impídellelo os tanques do Pacto con Varsovia.

🔼 Crise de Suez (1956). Nasser nacionaliza o canal que une o Mediterráneo co mar Vermello.

🔼 Incidente do U-2 (1960). Avión espía norteamericano foi derrubado mentres sobrevoaba territorio ruso.

🔼 Construcción do muro de Berlín (1961). Para evitar a fuxida dos berlineses cara a parte occidental de Berlín.

🔼 Desembarco da baía de Cochinos, Cuba (1961). Organizado e financiado pola CIA.

🔼 Crise dos Mísiles (1962). Avións norteamericanos fotografaron en Cuba mísiles soviéticos orientados cara os EEUU.

🔼 Guerra de Vietnam (1955-1975). Vietnam do Norte, comunista, invade Vietnam do Sur e os EEUU envían axuda miliar ao Sur.

🔺 Causas da descolonización

- Explosión demográfica das colonias: descende a mortalidade e aumenta a natalidade.
- Sufrimentos ocasionados polas dúas guerras mundiais: independencia das colonias
- Novas características do capitalismo
- Xurdimento dun forte sentimento nacionalista
- Nova mentalidade anticolonialista

🔺 Consecuencias da descolonización
- As metrópoles → inestabilidade política interna
- Os novos Estados → independencia teórica pero caeron no neocolonialismo. Seguían baixo o control indirecto das metrópoles

🔺 Conferencia de Bandung:

1955: 29 xefes de Estado reúnense en Bandung, Indonesia

- Conceptos de terceiro mundo e de non aliñación. Primeiro mundo e o comunista tamén chamado segundo mundo.

🔺 Xorde un novo Estado → Israel

África e a India → sepáranse

🔺 Debilidades do bloque comunista

- Democracias populares: teoricamente eran Estados independentes

- Golpe de Praga en Checoslovaquia, Revolución de Hungría ou Primavera de Praga.

- Polonia: o sindicato obreiro Solidariedade segue operando na clandestinidade.

🔺 A perestroika e a glasnost

1985 → Mikhaíl Gorbachov foi elixido secretario xeral do Partido Comunista da Unión Soviética.

↴

Anuncia un novo programa baseado en dous principios: a perestroika (reestructuración) e a glasnost. "Máis socialismo e máis democracia" sen renunciar aos principios básicos do comunismo. Reformas políticas e económicas.

Glasnost: quere dicir "transparencia informativa". Era o complemento da perestroika, pretendía suavizar a censura da prensa e un control menos estricto da liberdade de expresión.

- Gorbachov trata de levar a cabo propostas de distensión, non seguidas polos EEUU.

- Elevados custos humanos, materiais e de prestixio da guerra de Afganistán na que se embarca a URSS.